ພຣະທາດຫລວງ ໄດ້ຖືກສ້າງຂຶ້ນໃນສັດຕະວັດທີ
3 ປະມານປີ ຄ.ສ 236
ໂດຍການນໍາຂອງພຣະຍາ ຈັນທະບູລີ ປະສິດ ທິສັກ
ພ້ອມດ້ວຍພຣະອໍຣະຫັນ 5
ອົງຄື: 1. ພຣະມະຫາ ຣັຕຕະນະເຖຣະ 2. ພຣະມະຫາ
ຈຸນລະລັຕຕະນະເຖຣະ
3.ພຣະມະຫາ ສຸວັນນະປາສາທະເຖຣະ 4. ພຣະມະຫາ
ຈຸນລະສຸວັນນະປາສາທະເຖຣະ 5. ພຣະມະຫາ ສັງຄະວິຊາເຖຣະ ພຣະອໍຣະຫັນທັງ 5 ອົງນີ້ ແມ່ນພຣະສົງລາວ ເຊິ່ງໄດ້ໄປສຶກສາຢູ່ທີ່ລາຊະຄຶ
ປະເທດອິນເດຍ ເມື່ອສໍາເລັດການສຶກສາ ແລ້ວ ຈຶ່ງໄດ້ກັບມາພ້ອມທັງໄດ້ອັນເຊີນ
ພຣະບໍຣົມ ມະສາຣິຣິກະທາດ (ກະດູກຫົວເນົ່າ) ຂອງພຣະພຸດທະເຈົ້າມານໍາ.
ເມື່ອ ເຖິງ ປະເທດລາວແລ້ວ ກໍໄດ້ຊັກຊວນພຣະຍາຈັນທະບູລີ
ປະສິທິສັກ ຜູ້ຄອງເມືອງວຽງຈັນໃນສະໄໝນັ້ນ ພ້ອມດ້ວຍຣາຊະດອນ
ເມືອງວຽງຈັນ ສ້າງພຣະທາດຂຶ້ນໜ່ວຍໜຶ່ງ ສໍາລັບບັນຈຸພຣະບໍຣົມມະສາຣິຣິກະທາດນັ້ນ ໄວ້ເພື່ອເປັນບ່ອນຂາບສັກກະຣະບູ ຊາພຣະທາດ ໜ່ວຍທີ່ພຣະຍາຈັນທະບູລີ ແລະ ພຣະອໍຣະຫັນ 5 ອົງນໍາພາສ້າງຂຶ້ນນັ້ນ ເປັນພຣະທາດທີ່ກໍ່ດ້ວຍຫີນ
ມີຮູບລັກສະນະເປັນອຸບໂມງ ກວ້າງຂ້າງລະ 5 ວາ ໝາ 2 ວາ
ລວງສູງ 4 ວາ 3 ສອກ.
ຕໍ່ມາພຣະເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດ ບໍຣົມມະຂັດຕິຍະວົງສາທໍາມິກະຣາດ ໄດ້ສ້າງພຣະທາດໃຫຍ່ກວມພຣະທາດນ້ອຍ ໃນສັດຕະວັດທີ 16 ຈຸນລະສັງກາດ
928 ກົງກັບ ພ.ສ 2109 ຄ.ສ 1566 ກໍ່ດ້ວຍດິນຈີ່ ແລະ ເມື່ອສ້າງເສັດແລ້ວໄດ້ໃສ່ຊື່ພຣະທາດນີ້ວ່າ
ເຈດີໂລກະຈຸລະມະນີ ແຕ່ຄົນສ່ວນຫລາຍນິຍົມເອີ້ນວ່າ ພຣະທາດຫລວງ
ເພາະວ່າມີພຣະທາດໜ່ວຍດຽວນີ້ ທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນປະເທດລາວ
ແລະ
ໄດ້ສ້າງທາດນ້ອຍໄວ້ເທິງເຕົ້າທາດໃຫຍ່ຖານທີ 2
ອ້ອມທັງ 4 ດ້ານ ລວມທັງໝົດ
30 ໜ່ວຍ ທາດນ້ອຍ 30 ໜ່ວຍນີ້ເອີ້ນວ່າ ສັມມະຕິງສະປາຣະມີ
ໃນທາດນ້ອຍ 30
ໜ່ວຍນີ້ ເພິ່ນໄດ້ເອົາຄໍາມາຫລໍ່ເປັນຮູບທາດນ້ອຍໄດ້ 30
ໜ່ວຍ
ແຕ່ລະໜ່ວຍມີນ້ໍາໜັກ 4 ບາດຄໍາ ແລະ ເອົາຄໍາຈໍານວນໜຶ່ງມາຕີແຜ່ ອອກເປັນຮູບໃບລານ ເອີ້ນວ່າ ໃບລານຄໍາ ໄດ້ 30 ແຜ່ນ ແລ້ວຂຽນຄໍາສອນເປັນອັກສອນທັມ ໃສ່ໃບລານຄໍານັ້ນທຸກໆໃບມີຂໍ້ຄວາມດັ່ງນີ້: ເຍ ທັມມາ ເຫຕຸບປະພະວາ ເຕສັງ ເຫຕຸງ ຕະຖາຄະໂຕ ເຕສັນຈະໂຍ ນິໂລໂທຈະ ເອວັງວາ ທິ ມະຫາສະມະໂນ ແປວ່າ:ທັມທັງຫລາຍເຫລົ່າໃດ
ມີເຫດເປັນທີ່ເກີດພຣະຕະຖາຄົດ ສະແດງເຫດຂອງທັມເຫລົ່ານັ້ນ
ແລະ ຕ້ອງໄດ້ດັບເຫດຂອງທັມເຫລົ່ານັ້ນດ້ວຍ ເມື່ອຂຽນແລ້ວ
ກໍເອົາໃບລານຄໍານັ້ນລົງຮອງ ໄວ້ໃນພື້ນທາດນ້ອຍທັງ 30
ໜ່ວຍ
ການສ້າງທາດນ້ອຍໄວ້ນີ້ ແມ່ນມີຄວາມ ໝາຍໃຫ້ຮູ້ວ່າ ຜູ້ທີ່ບັນຈຸເປັນພຣະສັມມາສັມພຸດທະເຈົ້າ ຈະຕ້ອງໄດ້ສ້າງສົມຄຸນງາມຄວາມດີໃຫ້ເຖິງ
30 ປະການ
ຕັ້ງແຕ່ທານະປາຣະມີ ເປັນຕົ້ນຈົນເຖິງ ອຸເປກຂາ ປາຣະມັດຖະປາຣະມີ ເປັນປະຣິໂຍສານ.
ທາດຄໍາ ແລະ ໃບລານຄໍາ ທີ່ກ່າວມານັ້ນດຽວນີ້ບໍ່ຍັງແລ້ວ ເພາະພວກກອງໂຈນຫໍ້ໄດ້ຂຸດຄົ້ນເອົາໄປໝົດ ໃນຄັ້ງທີ່ເຂົາໄດ້ ເຂົ້າມາຮຸກຮານປະເທດລາວ, ທາງດ້ານຕາເວັນອອກຫາຕາເວັນຕົກ ມີຄວາມຍາວດ້ານລະ 69 ແມັດ ສ່ວນດ້ານ ເໜືອຫາດ້ານໃຕ້ ມີຄວາມຍາວດ້ານລະ 68 ແມັດ
ໃນຖານລຸ່ມມີໃບສີມາອ້ອມທັງ 4 ດ້ານ ມີທັງຫມົດ 323 ໃບ
ແລະ
ພ້ອມທັງຫໍໄຫວ້ ທັງ 4 ດ້ານ ແຕ່ລະຫໍໄຫວ້ມີຂັ້ນໃດຂຶ້ນໄປໄຫວ້ທຸກຫໍ ແຕຢູ່ທາງຫໍໄຫວ້ດ້ານຕາເວັນອອກນັ້ນ ຢູ່ພັກເທິງ ຖັດຈາກຫໍໄຫວ້ຂຶ້ນໄປ ມີທາດນ້ອຍໜ່ວຍໜຶ່ງທີ່ປະກອບດ້ວຍລວດລາຍຢ່າງຈົບງາມ ມີຫໍກວມໄວ້ສະເພາະ ຫໍກວມທີ່ວ່ານີ້ ປະກອບດ້ວຍລວດລາຍຢ່າງວິຈິດ ເປັນການສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມສີວິໄລຂອງຍຸກສະໄໝຢ່າງຈະແຈ້ງ ຖານທີສອງຕໍ່ ຈາກຖານຫໍໄຫວ້ຂຶ້ນໄປມີດ້ານລະ 46
ແມັດ
ມີກາບດອກບົວໃຫຍ່ອ້ອມຮອບທັງໝົດ ມີ 120 ກາບ ຢູ່ປາຍກາບດອກບົວເພິ່ນເຮັດເປັນດູກູງ ຫລື ເສັ້ນລວດເປັນຂອບອ້ອມທັງ 4 ດ້ານ
ແລະ ຕັ້ງໃບສີມມາ ເທິງດູກູງນັ້ນ ໃບສີມມາໃນຖານນີ້ມີທັງຫມົດ 228 ໃບ
ໃນໃຈກາງຂອງໃບສີມມາທຸກໆໃບ ເພິ່ນເຮັດເປັນໂກນສໍາຫລັບໃສ່ພຣະພິມໃບລະອົງ
ໃນຖານນີ້
ເພິ່ນເຮັດປະຕູໂຂງໄວ້ເພື່ອ ເກັບຍອດປະສາດ ຖັດໃບສີມມາເຂົ້າໄປມີທາງອ້ອມຮອບທາດ ຢູ່ຕາມທາງນີ້ເອງ ເພິ່ນກໍ່ທາດນ້ອຍລຽນໄປຕາມທາງມີຈໍານວນ 30 ໜ່ວຍດັ່ງກ່າວແລ້ວ ຢູ່ເທິງກາງເຕົ້າທາດນ້ອຍທັງ 30 ໜ່ວຍນີ້ ເພິ່ນໄດ້ຂຽນຫນັງສືເປັນອັກສອນທັມ ບອກຊື່ແຕ່ລະທາດໄວ້ທຸກໆໜ່ວຍ ຊື່ຂອງແຕ່ລະທາດນັ້ນ ກໍແມ່ນເອີ້ນຕາມປາຣະມີທັງ 30
ນັ້ນເອງ ຄື
ຕັ້ງແຕ່ທານະປາຣະມີໄປຈົນຄົບ 30 ທັດພໍດີຖານທີ
3 ແມ່ນຖັດຈາກທານປາຣະມີ 30 ຂຶ້ນໄປ ຖານນີ້ກວ້າງດ້ານລະ 30 ແມັດ ເຕົ້າຂອງຖານທີ 3 ນີ້ແມ່ນເປັນຫລັງເຕົ້າ ຫລື ຮູບໂອຂວ້ໍາ ມີລັກສະນະຄືກັບພຣະທາດຊານຈີ (Sanchi)ຂອງພຣະເຈົ້າອະໂສກມະຫາຣາດໃນປະເທດອິນເດຍ ເທິງຖານຫລັງເຕົ້າ ອັນເປັນຖານຕີນຂອງຍອດທາດນັ້ນ ມີຮູບເປັນ 4 ຫລ່ຽມ ອ້ອມດ້ວຍກາບດອກບົວໃຫຍ່ ເຊິ່ງມີປາຍກາບດອກບົວບານອອກ ຖັດຈາກດອກບົວໄປເປັນເຕົ້າອີກເຕົ້າໜຶ່ງ ຈຶ່ງມີພັກເປັນຮູບໂອຂວ້ໍາ ໂອຫງາຍຂຶ້ນເປັນພັກເຕົ້າສ້ວຍເຂົ້າອີກ ແລ້ວຈຶ່ງມີແອວຂັນ ຖັດຈາກແອວຂັນໄປເປັນເຕົ້າຈອມທາດ ເຕົ້ານີ້ແມ່ນມີຮູບເປັນ 4 ຫລ່ຽມເຫວີຂຶ້ນເທິງໜ້ອຍ
ໜຶ່ງ ຕໍ່ຈາກເຕົ້ານີ້ ບູຮານເອີ້ນວ່າ " ເຈດີດົ້ວດວງປີພົ້ນພຸ່ງ
" ຢູ່ເທິງດວງປີຈຶ່ງແມ່ນເສດຕະສັດອັ>ໝາຍເຫດ: ຕົ້ນແບບຂອງການສ້າງພຣະທາດຫລວງໄດ້ມາຈາກພຣະທາດຊານຈີທີ່ປະເທດອິນເດຍເຊິ່ງເປັນທາດທີສ້າງຂື້ນພາຍຫລັງທີ່ພຣະພຸດທະເຈົ້າປະຣິນິພພານໄປແລ້ວສອງສາມຮອ້ຍກວ່າປີ.
ປະຫວັດພຣະທາດຊານຈີ ຊານຈີເປັນຣັຖທີ່ຕັ້ງຢູ່ໃນມັດທະຍົມປະເທດ(ພາກກາງຂອງອິນເດຍ), ເປັນຣັຖທີ່ມີຊື່ສຽງລະດັບໂລກກ່ຽວກັບເຈດີ
ກຸຕິວິຫາຣ
ວັດວາອາຮາມພ້ອມດວ້ຍສີລາຈາລຶກທີ່ຍ້ອນຍຸກໄປເຖິງສັດຕະວັດທີ
໓ ກ່ອນຄຣິຕສັກຣາຊ ເຖິງຄຣິດສັດຕະວັດທີ່ ໑໒.
ພຣະທາດທີ່ມີຊື່ສຽງທີ່ສຸດໃນບັນດາທາດຕ່າງໆນັ້ນແມ່ນ
ພຣະທາດຊານຈີ
ເຊິ່ງຖືກສ້າງຂື້ນພຣະເຈົ້າຈັກພັດອະໂສກແຫ່ງຣາຊວົງມູຣະຍັນ
Mauryan ເຊິ່ງໃນຕອນນັ້ນພຣະອົງໄດ້ປົກຄອງ ແຄ້ວນອຸດເຊນີ Ujjaini. ຕໍ່ມາພຣະຣາຊທິດາ ແລະ ພຣະຣາຊບຸຕ ຂອງພຣະອົງ ມີນາມວ່າສັງຄະມິຕຣາ ແລະ ມະຫິນທຣາໄດ້ຖືກສົ່ງໄປປະເທດສີລັງກາ ເພື່ອເຜີຍແຜ່ພຣະພຸດທະສາດສະໜາເຮັດໃຫ້ພຣະຣາຊາ ພຣະຣາຊີນີພ້ອມດ້ວຍປະຊາຣາຊດອນສີລັງກາຫັນມານັບຖືພຣະພຸດທະສາດສະໜາ.
ສັນຍາລັກຂອງພຣະທາດຊານຈີ ໂຄງສ້າງຂອງພຣະທາດຊານຈີສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມຮັກຂອງມະນຸດທີ່ມີຕໍ່ທໍາມະຊາດ ສິ່ງທີ່ພົບເຫັນຢູ່ເລື້ອຍໆກໍ່ຄືດອກບົວເຊິ່ງເປັນດອກໄມ້ເຊິ່ງມີຄວາມໝາຍພິເສດ. ດອກບົວເກີດຂື້ນໃນໂຄນຕົມ ໃນພື້ນໜອງນ້ໍາຫລືໃນແມ່ນ້ໍາ ແຕ່ຜະລິດດອກສີຂາວທີ່ງົດງາມ. ຊາວພຸດເຊື່ອກັນວ່າ ມະນຸດສາມາດເອົາຕົນ ໃຫ້ຫລຸດພົ້ນ ອອກຈາກຊາກຂີ້ຕົມຂອງວັດຖຸນິຍົມ ສູ່ແສງສະຫວ່າງແຫ່ງດວງອາທິດ
(ດວງປັນຍາທີ່ບໍ່ເປັນທາດວັດຖຸນິຍົມ). ພາບປະດັບທີ່ມີຢູ່ຊຸ້ມປະຕູຍັງໄດ້ລວມເອົາຮູບພາບ ຂອງຕົ້ນໄມ້ທີ່ເປັນເພດຍິງ ແລະ ເພດຊາຍເອົາໄວ້ອີກ. ຕົ້ນໄມ້ທີ່ເພດອິຖີເພດເປັນສັນຍາລັກ
ຂອງຄວາມອຸດົມສົມບູນ ແລະ ເປັນຕົ້ນໄມ້ທີ່ໃຫ້ດອກອອກຜົນຢ່າງດົກໜາ.
ຕົ້ນໄມ້ດັ່ງກ່າວ
ໄດ້ຖືກຊົມໃຊ້ໂດຍຊາວພຸດເພື່ອເປັນສັນຍາລັກແຫ່ງການຕ້ອນຮັບຢູ່ຊຸ້ມປະຕູ
ຂໍ້ມູນຈາກ : Art and culture of laos
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น